Le Versioni

I testi delle versioni assegnate in occasione delle prove di traduzione, che si sono svolte domenica 8 maggio. I risultati saranno comunicati agli istituti e pubblicati sul portale il prossimo 29 maggio. La cerimonia di premiazione è prevista per il 5 giugno (Sala del Durantino, Rocca Malatestiana di Mondaino) a partire dalle ore 16.00.

Il mattino, presso il Teatro Dimora - Via Arboreto, Mondaino, con inizio alle 10.30, si svolgerà la prova teatrale (certamen comicum) che vede 5 istituti in gara.

Sezione A

Caratteri della vera poesia

Multos, iuvenes, carmen decepit. Nam ut quisque versum pedibus instruxit sensumque teneriorem verborum ambitu intexuit, putavit se continuo in Heliconem venisse. Ceterum neque generosior spiritus vanitatem amat, neque concipere aut edere partum mens potest nisi ingenti flumine litterarum inundata. Refugiendum est ab omni verborum, ut ita dicam, vilitate et sumendae voces a plebe summotae, ut fiat "odi profanum vulgus et arceo". Praeterea curandum est ne sententiae emineant extra corpus orationis expressae, sed intexto vestibus colore niteant. Homerus testis et lyrici Romanusque Vergilius et Horatii curiosa felicitas. Ceteri enim aut non viderunt viam qua iretur ad carmen, aut visam timuerunt calcare. Ecce belli civilis ingens opus quisquis attigerit nisi plenus litteris, sub onere labetur. Non enim res gestae versibus comprehendendae sunt, quod longe melius historici faciunt, sed per ambages deorumque ministeria et fabulosum sententiarum tormentum praecipitandus est liber spiritus, ut potius furentis animi vaticinatio appareat quam religiosae orationis sub testibus fides.

(Petronio)

Sezione B

Proibito alle donne

Non licebat vinum feminis Romae bibere. Invenimus inter exempla Egnati Meceni uxorem, quod vinum bibisset e dolio, interfectam fusti a marito, eumque caedis a Romulo absolutum. Fabius Pictor in annalibus suis scripsit matronam, quod loculos in quibus erant claves cellae vinariae resignavisset, a suis inedia mori coactam. Cato ideo propinquos feminis osculum dare, ut scirent an temetum olerent. Hoc tum nomen vino erat, unde et temulentia appellata. Cn. Domitius iudex pronuntiavit mulierem videri plus vini bibisse quam valetudinis causa viro insciente et dote multavit. Diuque eius rei magna parsimonia fuit. L. Papirius imperator adversus Samnites dimicaturus votum fecit, si vicisset, Iovi pocillum vini. Denique inter dona sextarios datos lactis invenimus, nusquam vini. Idem Cato cum in Hispaniam navigaret, unde cum triumpho rediit: «Non aliud vinum», inquit, «bibi quam remiges, in tantum dissimilis istis qui etiam convivis alia quam sibimet ipsis ministrant aut procedente mensa subiciunt».

(Plinio il Vecchio)

Sezione C

Un naufragio

Simonides poëta in Asia suis cantibus magnas divitias congesserat. Tum demum in patriam remeare statuit atque navem conscendit; quam horrida tempestas in medio impulit mari. Quae dum navem dissolvit, hi zonas, illi res pretiosas colligunt, subsidium vitae; Simonides unus quae secum portaverat neglegit. Tum comes curiosior: «Tu, ex opibus, quibuscum navem conscendisti, nihil sumis?». Cui poëta: «Mecum – inquit – mea sunt cuncta». E naufragio pauci enatant; plures, quos onus degravabat, mortem in undis invenerunt. Cum superstites terram attigerunt, quas opes servaverant, eas praedones improviso impetu abripuerunt. Forte Clazomenae prope antiqua erat urbs, quam naufragi petiverunt. Hic litterarum studio vir deditus, qui Simonidis versus saepe legerat cuiusque admirator erat, poëtae hospitium praebuit: veste, nummis, donis eum exornavit. Paulo post qui cum Simonide enataverant, perveniunt atque obstupescunt fortuna eius; quibus Simonides: «Ut vobis dixeram, mecum mea sunt cuncta».

(da Fedro)

Sezione D

La tecnica del combattimento coi carri

Genus hoc est ex essedis pugnae. Primo per omnes partes perequitant et tela coniciunt atque ipso terrore equorum et strepitu rotarum ordines plerumque perturbant, et cum se inter equitum turmas insinuaverunt, ex essedis desiliunt et pedibus proeliantur. Aurigae interim paulatim ex proelio excedunt atque ita currus conlocant ut, si illi a multitudine hostium premantur, expeditum ad suos receptum habeant. Ita mobilitatem equitum, stabilitatem peditum in proeliis praestant, ac tantum usu cotidiano et exercitatione efficiunt ut in declivi ac praecipiti loco incitatos equos sustinere et brevi moderari ac flectere et per temonem percurrere et in iugo insistere et se inde in currus citissime recipere consuerint.

(Cesare)

Sezione E

Rappresentazioni mitiche della dea Terra

Cererem, id est terram, nominibus plurimis homines appellant. Dicunt eam et Opem, quia opere melior evadit terra; Proserpinam, quia ex ea proserpunt fruges; Vestam, quia herbae vel variae res vestiunt eam. Eandem et Tellurem et Matrem magnam fingunt, turritam cum tympano et strepitu cymbalorum. Matrem vocant, quia plurima parit; magnam, quia cibum gignit; almam, quia universa animalia fructibus suis alit. Est enim alimentorum nutrix terra. Tympanum habet, quia tympani forma terrae orbem significat. In capite turritam gestit coronam, quia turres civitates significant quae terrae incumbunt. Cymbalorum autem aereorum sonitus ferramentorum crepitum in agrorum cultura significant. Eandem Vestam et ignem appellant, quia terra ignem habet, ut ex Aetna Vulcanoque apparet. Et ideo virginem putant, quia ignis inviolabile est elementum nihilque ex eo existit: nam omnia quae arripuit ignis absumit.

(da Isidoro)

Prova di Traduzione Poetica

Eneide IV (238-251)

Dixerat. Ille patris magni parere parabat

imperio; et primum pedibus talaria nectit

aurea, quae sublimem alis sive aequora supra

seu terram rapido pariter cum flamine portant.

Tum virgam capit: hac animas ille evocat Orco

pallentis, alias sub Tartara tristia mittit,

dat somnos adimitque, et lumina morte resignat.

Illa fretus agit ventos et turbida tranat

nubila. Iamque volans apicem et latera ardua cernit

Atlantis duri caelum qui vertice fulcit,

Atlantis, cinctum adsidue cui nubibus atris

piniferum caput et vento pulsatur et imbri,

nix umeros infusa tegit, tum flumina mento

praecipitant senis, et glacie riget horrida barba.